در محضر بهجت

حضرت آیت الله العظمی بهجت(ره) از عالمان ربانی و مردان الهی ای بود که عمری اخلاص و سکوت، چشمه های حکمت را از دل نورانی اش به زبانش جاری کرده بود. از این رو، هر کلامی از آن عالم مهذّب برای طالبان راه معرفت، چراغی است فروزنده و درسی، آموزنده.
برخی از فضلای حوزوی، سخنان آموزنده و نکات حکیمانه این عالم فرزانه را، تدوین و در قالب کتاب هایی ارائه کرده اند که مجموعة «در محضر بهجت» از آن جمله است. این مجموعه که به همت حجت الاسلام محمد حسین رخشاد تهیه و تدوین شده است، حاوی نکات آموزنده و متنوّعی است که طی پانزده سال استفاده از سخنان و جلسات درسی حضرت آیت الله العظمی بهجت(ره) گزینش شده است. این مجموعه شامل سه جلد است که جلد نخست، دارای ششصد نکته، جلد دوم حاوی هفتصد نکته و جلد سوم که در دست چاپ است، مشتمل بر پانصد نکته است.
از امتیازات این کتاب، پاورقی هایی است که به توضیح و تشریح برخی لغات و نکات و ذکر نشانی آیات و روایات می پردازد. البته نکات کتاب، فاقد دسته بندی و تنظیم خاص است. اگرچه در مقدمة کتاب، نویسنده وعده داده است که در جلد پایانی این مجموعه فهرست های راهنما، از جمله فهرست موضوعی را ارائه کند. به کسانی که خواهان استفاده از نکات نغز و آموزندة این کتاب هستند، توصیه می کنیم مقدمة کتاب و نکات و تذکراتی را که در آن آمده است، مطالعه کنند.
معرفی آثار آیت الله بهجت(ره)
حضرت آیت الله بهجت(ره) تألیفات متعددی در فقه و اصول دارد که خود برای چاپ اکثر آنها اقدام نکرده و گاه به کسانی که می خواستند تألیفات او را حتی با غیر وجوه شرعی چاپ کنند، اجازه نمی داد و می فرمود: «هنوز بسیاری از کتاب های علمای بزرگ هست که سال هاست به گونه خطی مانده است. آنها را چاپ کنید. نوبت اینها دیر نشده است»
فهرست عمده تألیفات ایشان که برخی از آنها با اصرار و پشتکار برخی از شاگردان او به چاپ رسیده و یا در دست اقدام برای چاپ است عبارت اند از:
الف) کتاب های چاپ شده:
1. رسالة توضیح المسائل (فارسی و عربی)
2. مناسک حجّ.
دو کتاب فوق به همت برخی از فضلا بر اساس فتاوی ایشان تدوین شده و پس از تایید معظّمٌ له به چاپ رسیده است.
3. وسیلة النجاة: این کتاب در بردارنده دیدگاه های فقهی ایشان در اکثر ابواب فقه است که در متن وسیلة النجاة آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی گنجانده شده و نهآیتاً جلد نخست آن با تایید ایشان، به چاپ رسیده است.
4. جامع المسائل: این کتاب مجموعه حواشی ایشان بر کتاب ذخیرة العباد استادش آیت الله محمد حسین غروی اصفهانی، و نیز تکمیل آن تا آخر فقه است که قسمت هایی از آن ابتدا با نام ذخیرة العباد با حروف چینی نه چندان زیبا و در شمارگان اندک در اختیار برخی از شاگردان و خواصّ ایشان قرار گرفت و بعدها جلد اول از این مجموعه که قرار است در پنج مجلد به چاپ برسد، به خاطر کثرت فروع فقهی که حضرت آیت الله بهجت بر اصل کتاب افزوده و به سبب جامعیت آن، جامعُ المسائل نام گرفته و به همت برخی از شاگردان ایشان به چاپ رسیده است.
ب) تألیفات آماده چاپ:
1. جلد اول از کتاب صلوة: آیت الله بهجت در این کتاب با سبکی ویژه و تلخیص مطالب به ترتیب مباحث جواهر الکلام به بیان نظریات نو و ابتکاری خویش پرداخته است.
2. جلد اول از دورة اصول: این کتاب تقریبا به ترتیب کفایة الاصول نگارش یافته است و بارها مورد مداقّه و تجدید نظر ایشان قرار گرفته و نظریاتی نو در بسیاری از مباحث اصول را در بردارد.
3. تعلیقه بر مناسک شیخ انصاری: این کتاب در بردارندة نظریات ایشان درباره مناسک حجّ است.
ج) آثاری که هنوز به چاپ نرسیده:
1. بقیه مجلّدات دوره اصول.
2. حاشیه بر مکاسب شیخ انصاری، که به ترتیب مکاسب شیخ انصاری1 از اول تا انجام، و پس از اتمام آن، ادامه مباحثی که در مکاسب مطرح نشده بر اساس متن شرائع الاسلام نگارش یافته است. ایشان در این دوره از مباحث فقهی، نظریات جدیدی را ارائه داده است.
3. دوره طهارت: در این کتاب نیز آیت الله بهجت به سان دوره کتاب الصلوة به ترتیب مباحث جواهر الکلام با تلخیص و نو آوری، نظریات خویش را مطرح ساخته است.
4. بقیه مجلّدات دوره کتاب الصلوة.
همچنین ایشان در تألیف سفینة البحار با مرحوم حاج شیخ عباس قمی1 همکاری داشت، و قسمت زیادی از سفینة البحار خطی، به خط ایشان نگارش یافته است.
www.bahjat.org