در بخش نخست، پیشینه انسان کامل در مکاتب فکری، پیدایش اصطلاح انسان کامل، تبیین جایگاه او در چینش هستی با دید عرفانی، بیان شده و یکی از ادله عرفانی مدعی وجود انسان کامل و این اصل که در هر زمان، تنها یک انسان کامل پا در رکاب است، بررسی شد.
در این بخش پس از بیان دلیلی دیگر بر اثبات و استمرار وجود انسان کامل و برهانی شدن این موضوع، به دنبال تطبیق این اصل اصیل، بر وجود مبارک امام هستیم و این مهم را که یکی از ادله عقلی اثبات امامت به شمار می رود با نگاه و روشی تازه به تماشا می نشینیم.
ابتدا سیما، وظایف و ویژگی های نبی، ولی و امام در پرتو آیات و روایات ترسیم و پس از آن، سیما وظایف و ویژگی های انسان کامل در سایه سخنان آثار عرفا حکمت متعالیه و متون ادبی تصویر می شود. آنگاه تطبیق و همخوانی این دو مفهوم در قالب یک وجود، خاطر نشان می گردد. برای تایید و تحکیم نتطبیق از سخنان مشاهیر فن گواه هایی فراخوانده میشود، تا باید و استدلال ، جای شاید و احتمال بنشیند. با نقد و بررسی برخی دیدگاه های افراطی و تفریطی درباره انسان کامل، هر مانی از سر راه این همخوانی برداشته می شود.