اخلاق در دین جایگاه والایی دارد بهگونهای که پیامبراکرم(ص) هدف بعثت خود را تتمیم مکارم اخلاقی برشمردند. همچنین ملاک کمال ایمان را پایبندی به ارزشهای اخلاقی دانستهاند.[1] قرآن کریم تزکیۀ نفوس را در جایگاه یکی از هدفهای رسالت پیامبراکرم(ص) ذکر فرموده است.[2] انسان با مکارم اخلاقی از مرتبۀ حیوانیت که در خور و خواب و غرائز حیوانی خلاصه می شود بیرون رفته، به مقام منیع انسانیت بار می یابد. او در این حالت به فرشتگان شبیه خواهد شد با این تفاوت که او با اختیار و اراده و غلبه بر خواهشهای نفسانی به این مرتبه رسیده، در حالی که فرشتگان پاک از ابتدا فرشته آفریده شده اند. مطلب مهم اینکه، نحوۀ نگرش به فضائل و رذائل ریشه در نوع جهانبینی انسان و چگونگی تفسیرش از انسان دارد. از سوی دیگر، ارزشهای اخلاقی اثر آشکاری در نوع رفتارهای واقعی انسان دارد. یکی از ساحتهایی که این اثر در آن آشکار میباشد عرصۀ اقتصاد است. بر این اساس اخلاق اقتصادی به آندسته از ارزشهای اخلاقی و معنوی گفته میشود که آثار اقتصادی دارند، خواه خود آن ارزشها اقتصادی باشند، خواه نباشند. به جرأت میتوان گفت: دو نظام اخلاقی گوناگون، دو نوع اقتصاد را پدید میآورند. برای نمونه ماکس وبر حاکمیت اخلاق پروتستانی را سرچشمه پیدایش نظام سرمایهداری میداند.
[1] امام موسی بن جعفر(ع): أکمل المؤمنین إیماناً أحسنهم خلقاً حرانی، 1382
[2] * لَقَد مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ إِذ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ یتْلُوا عَلَیهِمْ آیاتِهِ وَیزَکیهِمْ وَیعَلِّمَهُمُ الْکتَابَ وَالْحِکمَةَ وَإِن کانُوا مِن قَبْلُ لَفِیضَلاَلٍ مُبِینٍ (آلعمران (3)، 164).