نگاهی به پروژه 'کارکردهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت'

حجت الاسلام ملکی راد، مدیر گروه فرهنگ مهدویت پژوهشکده مهدویت گفت: اندیشه مهدویت یکی از آموزه­های مهم دین اسلام است که از ظرفیت­های مطلوبی در زمینه­های گوناگون اعتقادی، اخلاقی، تربیتی، سیاسی و اجتماعی برخوردار است. کارکردهای این اندیشه هم ناظر به زندگی حال بوده و هم ناظر به آینده است.
وی ادامه داد: این اندیشه در فرهنگ اسلامی دارای اهمیت ویژه­ای بوده و یکی از فصول مشترک فرق اسلامی به­حساب می­آید. و در فرهنگ شیعی به علت گره خوردن آن با اعتقاد به امام حی و حاضر - امام غایب- از اهمیت و جایگاه ممتازی برخوردار بوده و دارای ظرفیت­ها و کارکردهای مطلوب و آثار ملموسی است؛ و در حوزه­های فردی و اجتماعی، آثار و کارکردهای بسیاری دارد که در این طرح کارکردهای اجتماعی آن مد نظر می­باشد.
دکتر ملکی راد با اشاره به آثار اجتماعی باورداشت مهدویت، متذکر شد: آثار اجتماعی باورداشت امام غایب و انتظار ظهور امام زمان(عج) می­تواند در ساختن جامعه اسلامی و پویایی، انسجام و کنترل اجتماعی مؤثر باشد.
وی در ادامه به مهم­ترین کارکردهای اجتماعی باورگرایی به مهدویت اشاره کرد و افزود: مهم­ترین کارکردهای اجتماعی این اندیشه عبارتند از:
1- امیدبخشی و جلو گیری از انزوا و خمودگی در مردم.
2- اصلاحات اجتماعی
3- تکامل روحی و خود سازی اجتماعی.
4- مقاومت و فساد ستیزی.
5- عدالت­خواهی و ظلم ستیزی.
6- پویایی اجتماعی و تحرک‌بخشی به مردم برای ایجاد آمادگی­های لازم برای ظهور.
7- انسجام‌بخشی و ایجاد همبستگی اجتماعی.
8- فرهنگ­سازی آینده­گرا.
9-ایجاد و گسترش امنیت در جامعه.
10- هویت بخشی.
11- تقویت قدرت اجتماعی جامعه.
12- حق طلبی.
13- احیای آموزه­های دینی برای اصلاح جامعه.
14- تقویت قدرت اجتماعی.
مدیر گروه فرهنگ مهدویت ادامه داد: بیشترین آثار و کارکردهای اجتماعی مورد اشاره، با بحث «انتظار» گره خورده است و به­ همین جهت انتظار در روایات بسیاری مورد تأکید واقع شده و حتی برترین اعمال امت و با فضیلت­ترین و بهترین عبادات برشمرده شده است. در این روایات، انتظار با لفظ «فرج» همراه و قرین شده و این همراهی در حقیقت بیان­گر آن است که در انتظار و چشم به راه بودن به فرج و گشایش، نگاه جامعه و سمت و سوی آن به تحول و دگرگونی مثبت و سعادت­آفرینی که مایه فرج و گشایش است می­باشد. ایده انتظار فرج، سبب ایجاد آمادگی جامعه در زوایا و حوزه­های مختلف اعتقادی و فکری، اخلاقی و تربیتی، فرهنگی و اجتماعی، و سیاسی بوده و باعث می­شود تا آرمان­گرایی و نشاط و پویایی و وظیفه­شناسی و روح امید در افراد زنده شود و جامعه را در این زمینه به کوشش و تلاش مضاعف وا ­دارد.
وی افزود: این امر موجب می­گردد تا برای ایجاد و تحقق جامعه موعود و آرمانی اسلامی که در اندیشه اسلامی از آن به حکومت جهانی امام مهدی(ع) یاد می­شود، جامعه منتظر از همه ظرفیت و پتانسیل خود استفاده نماید. زیرا در جامعه موعود اسلامی، امامت و حاکمیت از آن امام معصوم(ع) بوده و حکومت و وراثت در زمین از آنِ صالحان خواهد بود. بنابراین جامعه­ای که به امام غائب(ع) معتقد است و در انتظار ظهور او به­سر می­برد لازم است با آرمان­ها و اهداف بلند جامعه موعود اسلامی نزدیک بوده و با آن سنخیت داشته باشد و در آن مسیر گاه نهد. دست­یابی به این هدف بزرگ تنها از راه معرفت و شناخت کارکردهای اعتقاد به امام غائب و انتظار ممکن و میسور است. و این امر در گرو انجام پژوهش و تحقیق پیرامون باور به امام غائب و انتظار است.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی