بسیاری از ما بر این باوریم که صدقه مقدار ناچیزی پول است که صبح در صندوق بیندازیم، اما صدقه اصلی آن است که سود آن حتی در آخرت نیز شامل حال انسان شود.
عقیق:اگرچه جامعه در بسیاری از موارد دردها و آلام مختلفی را تجربه می کند اما می توان با تاسی به سبک زندگی ائمه علهیم السلام بسیاری از این دردها را درمان کرد چنان که برای رفع تبعیض های اجتماعی و فقر از جامعه قرآن و سنت و سیره اهل بیت (ع) ما را توصیه به وقف یا همان صدقه جاریه می کنند. از این رو و به مناسبت فرا رسیدن روز وقف با یکی از اساتید و محققان حوزوی به گفت و گو پرداخته ایم که مشروح آن از نظرتان می گذرد:
حجت الاسلام والمسلمین محمدجواد مروجی طبسی، پژوهشگر سیره معصومان علیهم السلام درباره اهمیت وقف در کلام و عمل اهل بیت (ع) گفت: شخصی نزد امام صادق (ع) آمد و عرض کرد: چه چیز بعد از مرگ انسان به او می رسد؟، حضرت (ع) چند چیز را مطرح کردند و فرمودند: «هر انسانی از دنیا می رود پرونده عملش بسته می شود جز چند دسته که گویا نمرده اند، دیگری عمل می کند و ثواب عملش به متوفا می رسد و آنها عبارتند از: صدقه ای جاریه که برای خدا داده می شود و سنت خوبی که از خود بر جای بگذارد و فرزند صالحی که بعد از مرگ برای او دعا کند»
وی ادامه داد: صدقه جاریه همچون ساختن مدرسه، درمانگاه و .... که مردم از عواید آن بهره مند شده و دعا می کنند که بعد از مرگ هم ثوابش به شخص متوفا می رسد. یا سنت خوب همچون پیشدستی کردن در سلام کردن.
مولف «همراه با مهدی از مکه تا قدس» با بیان اینکه معصومان علیهم السلام نسبت به صدقات هم پافشاری کرده اند و هم توصیه و برنامه ریزی، تصریح کرد: بسیاری از ما بر این باوریم که صدقه مقدار ناچیزی پول است که صبح در صندوق بیندازیم، اما صدقه اصلی آن است که سود آن حتی در آخرت نیز شامل حال انسان شود و وقف مهمترین این صدقات است که باید درباره آن فرهنگسازی شود. چراکه تشویق جامعه به راه سازی، خانه سازی، ساخت و تجهیز بیمارستان و درمانگاه، تسهیل مسیرهای زیارت امام حسین (ع) و ... همگی خدمتی بزرگ برای آینده است.
وی با اشاره به توصیه فراوان معصومان علیهم السلام درباره وقف و صدقه بیان کرد: امام صادق (ع) فرموده اند: «بعد از یکی از غزوات زمینی به حضرت امیر (ع) رسید و ایشان در آن چاهی حفر کردند که از آن آب بیرون زد با شدت و حجمی به پهنای گردن شتر، امیرمومنان (ع) آن را چشمه نام نهادند، مردم به ایشان تبریک گفتند و حضرت (ع) فرمودند: «به وارث بشارت دهید، به وارث بشارت دهید« این را صدقه قرار دادم که در راه حجاج خانه خدا از آن استفاده شود و این آب نه قابل هبه است نه ارث بردن.»
حجت الاسلام مروجی طبسی ادامه داد: امیرمومنان امام علی (ع) تاکید کردند: این کار برای خدا است پس حق فروش آن را ندارند. سپس فرمودند: «هر کس بعد از من آن را بفروشد از رحمت خدا و ملائکه دور باشد، خدا هیچ صدقه ای را از او قبول نمی کند». همچنین از امام صادق (ع) در جای دیگری نقل شده که امیرمومنان (ع) وقف نامه ای را می نویسند و موقوفه بودن زمین و چاه را تصریح می کنند و می فرمایند: «از این خانه و بعد از او هر کس می آید (یعنی فرزندان و نوادگانشان) و از مسلمانانی که نیازمند این خانه هستند، استفاده کند.»
مولف «امام حسین علیه السلام و قرآن» تاکید کرد: اگر این آموزه ها را در نظر داشته باشیم دیگر درصدد خانه اضافه کردن برنمی آییم بلکه زمینه را برای امور خیری همچون ازدواج جوانان و سکونت آنها در ساختمان های وقفی فراهم می کنیم. اما امروز متاسفانه وقف در جامعه کمرنگ شده است در حالی که باید در وصیت نامه هایمان و تقسیم اموالمان به وقف نیز نظر داشته باشیم.
مولف «سیره حضرت فاطمه (س)» با اشاره به املاکی که پیامبر(ص) به دخترشان حضرت زهرا (س) هبه کردند، ابراز کرد: ابابصیر از حضرت باقر (ع) نقل می کند که فرمودند: «آیا از وصیت فاطمه (س) تو را باخبر نسازم؟»، ابابصیر عرض می کند: بفرمایید. حضرت (ع) نامه ای را آورده و خواندند که وقف نامه حضرت صدیقه (س) درباره فدک بود و فرمودند: «این وصیت نامه حضرت زهرا (س) به امیرمومنان (ع) است، سپس امام مجتبی (ع) و الی آخر تا دوازدهمین امام (ع)»
وی بیان کرد: عجیب آنکه حضرت زهرا (س) برای محکم کاری مقداد و زبیر بن عوام را به شهادت گرفته اند تا راه بر هر گونه ایرادگیری نسبت به این وصیت بسته شود. این سیره فاطمی نشان می دهد که اگر فردی خانه خود را حتی وقف فرزندانش کند حداقل دیگر کسی در نسل او به سختی در تهیه منزل نمی افتد و اینچنین مشکل مسکن بسیاری از جوانان حل می شود.
حجت الاسلام مروجی طبسی با اشاره به دیگر مصادیق وقف در سیره عملی ائمه علیهم السلام گفت: صاحب وسائل در جلد سیزدهم، صفحه 314 از عبدالرحمن بن حجاج نقل می کند: موسی بن جعفر (ع) این صدقه را بعد از خود قرار دادند یعنی زمین خود را و حد و حدود آن را مشخص کردند و تمام آن زمین، نخل، قنات و آب و حقوق آن و هر چه مربوط به این زمین است را در راه خدا وقف کردند که دیگران از آن استفاده کنند و منافع آن به مساکین محلی که زمین در آن جا واقع شده و هم به فرزندان حضرت (ع) اختصاص بیابد و اگر کسی از دختران حضرت (ع) ازدواج کرد دیگر به او اختصاص نمی یابد!
مولف «پیوسته با حسین علیه السلام از خاک تا افلاک» ادامه داد: این یعنی علاوه بر پیامبر (ص)، امیرمومنان (ع)، حضرت صدیقه (س) و دیگر معصومان (ع) به وقف اهتمامی خاص داشتند تا جایی که امام حسین (ع) بعد از ورود به کربلا زمین های این سرزمین را خریداری کردند و امروز بسیاری از زمین های اطراف کربلا و حرم وقفی است و این نیست جز دوراندیشی حسینی برای عاشقان و زائران کربلای معلی در طول تاریخ.
وی در پایان خاطرنشان کرد: امام رضا (ع) نیز به مسئله وقف توجهی خاص داشتند و اموالی را برای مسلمانان وقف کردند تا دیگران بعد از ایشان از عواید این موقوفات بهره مند شوند. بنابراین، به طور کلی درمی یابیم که معصومان علیهم السلام توصیه و تشویق ویژه ای نسبت به مسئله وقف داشته اند تا به دردهای جامعه و نیازمندان رسیدگی و از تبعیض ها و فاصله های اجتماعی کاسته شود.
منبع:قدس
منبع: aghigh.ir