خداوند متعال در میان مخلوقات خود، انسان‌های کاملی را به عنوان الگو قرار داده است. این الگوها دارای امتیازات و فضیلت‌های ویژه‌ای هستند. امام حسین علیه السلام نمونه‌ای برجسته از این اسوه‌های پاک است. در این مقاله به مناسبت اربعین شهادت امام حسین علیه السلام برخی از فضائل آن حضرت را بر می‌شمریم.
فضائل حضرت در کودکی و تولد :
۱ – تکلم قبل از ولادت و بعد از شهادت :
امام حسین علیه السلام مولودی است که قبل از ولادت در حالی که در بطن مادر خود، فاطمه زهراعلیها السلام بود، با ایشان به صحبت پرداخت. این وضعیت درباره حضرت زهراعلیها السلام نیز نقل شده که با مادر خود، خدیجه علیها السلام صحبت کرده است.
نقل شده است که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله روزی وارد خانه حضرت زهراعلیها السلام شد و در حالی که جز دخترش کسی در خانه نبود، دختر خود را در حال صحبت مشاهده نمود، وقتی علّت را جویا شد، حضرت زهراعلیها السلام اظهار داشت: صحبت من با فرزندی است که در بطن من می‌باشد، او همدم من است و با من سخن می‌گوید، اما سخنانی حزن آور، به این مضامین که مادر! من شهیدم، مظلومم، غریبم، عطشانم. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در حالی که محزون شدند، ضمن بشارت به آمدن فرزند پسر، از شهادت او در شرایط سخت و ناگوار خبر دادند.
امام حسین علیه السلام تنها کسی است که بعد از شهادت نیز سخن گفته است. سر امام بر روی نیزه، این آیه از قرآن را تلاوت کرده است: «أَمْ حَسِبْتَ أَنَّ أَصْحابَ الْکَهْفِ وَ الرَّقیمِ کانوُا مِنْ آیاتِنا عَجَباً»(۱)؛ «آیا پنداشتی که اصحاب کهف و رقیم (خفتگان در غار) از آیات شگفت ما بوده‌اند.»
شاید تلاوت این آیه بر این معنا دلالت داشته باشد که همچنانکه قدرت الهی در مورد اصحاب کهف بر خواب چندین ساله ایشان تعلّق گرفت و ایشان را بعد از بیدار شدن، وسیله عبرت دیگران قرار داد، شهادت آن حضرت و بقای راه و مکتب او نیز این گونه خواهد بود و به عنوان نشانه الهی در عالم معرفی خواهد شد.
آیات دیگری که امام حسین علیه السلام بعد از شهادت تلاوت کرده است عبارتند از: ادامه آیات سوره کهف تا آیه ۱۴ و آیه ۲۲۷ از سوره شعراء و آیه ۷۱ سوره غافر و آیه ۱۳۷ سوره بقره.(۲)
۲ – مشتق بودن نام حضرت از نام خداوند :
جابر بن عبداللَّه انصاری از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نقل می‌کند که فرمودند: «سُمِّی الحَسَنُ حَسَناً لأَنَّ بِاِحْسانِ اللَّهِ قامَتِ السَّماواتُ وَ الأَرَضُونَ، وَاشْتَقَّ الحُسینُ مِنَ الاِحْسانِ، وَ عَلِی وَالْحَسَنُ اِسْمانِ مِنْ أَسْماءِ اللَّهِ تَعالی وَالْحُسَیْنُ تَصْغیرُ الْحَسَنِ(۳)؛ حسن را حسن نامیدند برای اینکه با احسان خداوند آسمان‌ها و زمین‌ها برپا شد و حسین از احسان مشتق شد، و علی و حسن دو اسم از اسم‌های خداوند متعال است و حسین تصغیر حسن است.»
و در حدیث دیگری نام حضرت برگرفته از اسم الهی، یعنی «محسن» دانسته شده که خداوند می‌فرماید: « أَنَا الْمُحْسِنُ وَ هذَا الْحُسَیْنُ(۴)؛ من محسن هستم و این حسین است.»
۳ – تبرّک جستن ملائک به قنداقه حضرت :
روزی حضرت زهراعلیها السلام فرزندش را درگهواره ندید و با اضطراب جویای فرزند عزیزش شد. رسول خداصلی الله علیه وآله به ایشان بشارت دادند که قنداقه حسین علیه السلام را ملائک به آسمان‌ها برده‌اند تا تبرّک بجویند.
۴ – ویژه بودن مربّیان حضرت علیه السلام :
به دلیل اینکه ایشان خامس اصحاب کساء می‌باشد،از تربیت پاکانی همچون پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، امیر المؤمنین علیه السلام، فاطمه زهراعلیها السلام و امام حسن علیه السلام، برخوردار بودند، لذا حضرت خود را در روز عاشورا این گونه معرفی نمودند:
مَنْ لَهُ جَدٌّ کَجَدّی فی الْوَری أوْ کَشَیْخی فَأَنَا ابْنُ القَمَرَیْنِ
فاطِمَهُ الزَّهْراءِ أُمّی وَ أَبی قاصِمُ الْکُفْرِ بِبَدْرٍ وَ حُنَیْنٍ
عَبَدَاللَّهَ غُلاماً یافِعاً وَ قُرَیْش یَعْبُدوُنَ الْوَثَنَیْنِ
یَعْبُدوُنَ اللاَّتَ وَالْعُزّی مَعاً وَ عَلِی کانَ صَلّی قِبْلَتَیْنِ(۵)
«در بین تمام انسان‌ها کیست که جدّی مانند جدّ من، یا مربّی و معلّمی مانند معلم من داشته باشد، من فرزند دو ماه تابناکم. مادرم فاطمه زهراعلیها السلام و پدرم [علی علیه السلام] کوبنده کفر در بدر و حنین بود. آن هنگام که قریش دچار بت پرستی و عبادت لات و عزّی بود؛ علی علیه السلام به بیت المقدس و بعد به سوی کعبه عبادت خدا می‌کرد.»
۵ – فدا شدن ابراهیم – فرزند رسول خداصلی الله علیه وآله – برای امام حسین علیه السلام :
ابن عباس می‌گوید: خدمت رسول خداصلی الله علیه وآله بودم. امام حسین علیه السلام روی زانوی راست و ابراهیم روی زانوی چپ حضرت نشسته بودند. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله گاهی حسین و گاهی ابراهیم را می‌بوسید. به ایشان حالت نزول وحی دست داد و پس از آن فرمودند: «جبرئیل بعد از ابلاغ سلام پروردگار گفت: خدا می‌فرماید، این دو فرزند را برای شما باقی نمی‌گذارم، باید یکی را فدای دیگری نمایی.» پیامبرصلی الله علیه وآله به ابراهیم نظر کرد و گریست و فرمود: «اگر ابراهیم بمیرد فقط من محزون می‌شوم، امام اگر حسین بمیرد غیر از من فاطمه و علی نیز محزون می‌شوند و من اندوه خود را بر حزن فاطمه و علی ترجیح می‌دهم.» یا جبرئیل! ابراهیم قبض روح گردد؛ ابراهیم را فدای حسین کردم (ابراهیم پس از سه روز بیماری وفات کرد ).»
از این پس هرگاه پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله امام حسین را به سینه می‌چسبانید و می‌بوسید، لب‌های او را می‌مکید و می‌فرمود: قربان کسی که ابراهیم را فدای او کردم(۶).
فضائل امام حسین در کلام الهی:
۶ – تأویل و تفسیر آیات الهی در مورد آن حضرت :
بسیاری از آیات الهی که برخی رقم آن را ۱۲۸ آیه و برخی دیگر تا ۲۵۰ آیه ذکر کرده اند(۷)،به اطلاق و عموم و یا به طور خاص، بر امام حسین علیه السلام تطبیق شده و یا یکی از افراد مورد نظر در آیه امام حسین علیه السلام بوده‌اند. مواردی مثل آیه مباهله(۸)، آیه تطهیر(۹)، آیه ذوالقربی(۱۰)، آیه اطعام(۱۱) و آیات سوره فجر که سوره فجر را سوره آن حضرت نامیده‌اند.
امام صادق علیه السلام ضمن بیان این معنی، حضرت را صاحب «نفس مطمئنه» معرفی کرده و می‌فرمایند: «اِقْرَؤُوا سُورَهَ الْفَجْرِ فی فَرائِضِکُمْ وَ نَوافِلِکُمْ فَاِنَّها سُورَهُ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِی علیه السلام وَارْغَبوُا فیها رَحِمَکُمُ اللَّهُ تَعالی؛ سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحب خود بخوانید که سوره حسین بن علی است و در آن راغب باشید. خداوند متعال شما را مورد رحمت خود قرار دهد.»
ابو اسامه که در مجلس حاضر بود، گفت: چگونه این سوره مخصوص حسین علیه السلام گردید؟ امام علیه السلام فرمود: «أَلا تَسْمَعُ اِلی قَوْلِهِ تَعالی : «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّهُ…» اِنَّما یَعْنی اَلْحُسَیْنَ علیه السلام فَهُوَ ذوُالنَّفْسِ الْمُطْمَئِنَّهِ الرَّاضِیَهِ وَ أَصْحابُهُ مِنْ آلِ مُحمَّدٍصلی الله علیه وآله هُمُ الرَّاضوُنَ عَنِ اللَّهِ یَوْمَ الْقِیمَهِ وَ هُوَ راضٍ عَنْهُمْ(۱۲)؛ آیا این سخن خداوند متعال را نمی‌شنوی که [می گوید] : «یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّهُ»، همانا حسین را قصد می‌کند که دارای نفس مطمئنه و راضی است و اصحاب او از آل محمد در روز قیامت از خداوند راضیند و خداوند نیز از آنان راضی است.»
۷ – خازن وحی الهی بودن حضرت :
احادیث قدسی در مورد امام حسین علیه السلام از ناحیه ذات اقدس الهی، زیاد وارد شده است که در کتاب شریف «عوالم» جمع آوری شده است. در یک حدیث این گونه آمده است: «وَجَعَلْتُ حُسَیناً خازِنَ وَحیی وَ أَکْرَمْتُهُ بِالشَّهادَهِ وَ خَتَمْتُ لَهُ بِالسَّعادَهِ، فَهُوَ أَفْضَلُ مَنِ اسْتُشْهِدَ وَ أَرْفَعُ الشُّهَداءِ دَرَجَهً وَ جَعَلْتُ کَلِمَتِی التَّامَّهَ مَعَهُ وَ حُجَّتِی الْبالِغَهَ عِنْدَهُ، بِعِتْرَتِهِ أُثیبُ وَ أُعاقِبُ(۱۳)؛ حسین را خازن وحی خویش قرار داده و او را با شهادت، کرامت بخشیدم و پایانی با سعادت برای وی مقرّر داشتم، او برترین شهیدان و درجه اش از همه والاتر است، کلمه تامّه خود را همراه او قرار دادم و حجّت رسای خویش را نزدش نهادم و به وسیله خاندان او پاداش و کیفر می‌دهم.»
مظهر صفات انبیاء :
امام حسین علیه السلام به عنوان انسان کامل، هم مظهر صفات الهی و هم مظهر صفات انبیای عظام است که به مواردی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۸ – همانند انبیا هدایتگر مردم است:
قرآن کریم در مورد انبیاء الهی می‌فرماید: «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً یَهْدوُنَ بِأَمْرِنا(۱۴)»؛ «آنان را پیشوایانی که به امر ما هدایت می‌کنند، قرار دادیم.» و پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، حسین علیه السلام را به عنوان چراغ هدایت معرفی می‌کندو می‌فرماید: «اِنَّ الْحُسَیْنَ… مِصْباحُ هُدی وَ سَفینَهُ نَجاهٍ(۱۵)؛ همانا حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است».
۹ – همچون انبیا از غیر خدا نمی‌ترسید :
او این ویژگی را در گفتار و کردار ثابت کرد. قرآن کریم در مورد انبیاء می‌فرماید: «أَلَّذینَ یُبَلِّغوُنَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لایَخْشَوْنَ أَحَداً اِلَّااللَّهَ(۱۶)»؛ «آنان که رسالت‌های الهی را رسانند و از او می‌ترسند و جز خدا از کسی نمی‌ترسند.» و امام حسین علیه السلام فرمود: «لَوْ لَمْ یَکُنْ فِی الدُّنْیا مَلْجَأٌ وَ لا مَأْوی لَما بایَعْتُ یَزیدَ بْنَ مُعاوِیَهَ(۱۷)؛ اگر در دنیا هیچ پناهگاهی وجود نداشته باشد [باز هم] با یزید بن معاویه بیعت نخواهم کرد.»
و در مورد یزید بن معاویه می‌فرماید: «یَزیدٌ رَجُلٌ شارِبُ الْخَمْرِ، قاتِلُ نَفْسِ المُحْتَرَمَهِ، مَعْلِنٌ بِالْفِسْقِ مِثْلی لایُبایِعُ مِثْلَهُ(۱۸)؛ یزید مردی است که شراب می‌نوشد، نفس محترمه را به قتل می‌رساند، تظاهر به فسق می‌کند، مثل منی با مثل اویی بیعت نمی‌کند.»
در مکتب حسینی ترس با ارزش، ترس از خداست نه ترس از غیر خدا، لذا حضرت در دعای معروف عرفه، ترس از خدا را طلب می‌نماید: «اَللَّهُمَّ اجْعَلْنی أَخْشاکَ کَأَنّی أَراکَ؛ خدایا مرا چنان قرار ده که از تو بترسم، [چنانکه] انگار تو را می‌بینم.»
۱۰ – مثل انبیای عظام الهی، اهل جهاد و شهادت بود :
قرآن کریم می‌فرماید: «کَأَیِّنْ مِنْ نَبِی قاتَلَ مَعَهُ رِبّیُّونَ کَثیر(۱۹)» و آن حضرت، سید الشهداء لقب گرفته‌اند، در حالی که تا قبل از واقعه عاشورا حضرت حمزه، عموی پیامبر به دلیل شهادت خاص در جنگ احد، به نام «سیدالشهداء» معروف بودند.
۱۱ – مثل انبیا، از متوکلین علی اللّه بود :
قرآن کریم از قول پیامبران الهی می‌گوید: «ما لَنا أَلاَّنَتَوَکَّلَ عَلَی اللَّهِ وَ قَدْ هَدانا سُبُلَنا»(۲۰)؛ «چرا بر خدا توکل نکنیم، با اینکه ما را به راه هایمان رهبری کرده است؟!» و از کلمات مشهور امام حسین علیه السلام این جمله است که: «اَللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتی؛ خدایا تو اعتماد منی.»
۱۲ – همچون انبیای الهی از بهترین صبرکنندگان درگاه الهی بود :
قرآن کریم در مورد انبیاء الهی می‌فرماید: «کُلٌّ مِنَ الصَّابِرینَ»(۲۱)؛ «همه آن‌ها از صابرین بودند.» و از جملات مشهور امام علیه السلام در روز عاشورا این جمله است: «صَبْراً عَلی بَلائِکَ؛ [خدایا] بر امتحان تو صبر می‌کنم.»
۱۳ – همانند انبیاء از اصلی‌ترین احیاکنندگان امر به معروف و نهی از منکر بود :
قرآن کریم انبیاء الهی را آمران به معروف و ناهیان از منکر دانسته و می‌گوید دشمنان انبیاء آن‌ها را به خاطر این ویژگی به شهادت می‌رساندند. «وَ یَقْتُلُونَ الَّذینَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ(۲۲)»؛ «کسانی را که امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند، می‌کشند.» و در اینکه از اهداف عمده نهضت عاشورا احیای این فریضه الهی بود، بین تحلیلگران هیچ جای شک و شبهه‌ای نیست، چراکه آن حضرت فرموده است: «أُریدُ أَن آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهی عَنِ المُنْکَرِ(۲۳)؛ می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر کنم.»
۱۴ – مثل انبیا از علمداران مبارزه با طاغوت بود »
قرآن کریم در مورد انبیا می‌گوید: «لَقَدْ بَعَثْنا فی کُلِّ أُمَّهٍ رَسُولاً أَنِ اعْبُدوُاللَّهَ وَاجْتَنِبوُا الطَّاغوُتَ»(۲۴)؛ «در هر امتی رسولی را مبعوث کردیم [تا به آن‌ها بگوید:] خدا را عبادت کنید و از طاغوت بپرهیزید.»
امام حسین علیه السلام نیز با طاغوت زمان خود یعنی یزید بن معاویه نه تنها بیعت نفرمود، بلکه یک معیار کلی ارائه کرد که: «مِثْلی لایُبایِعُ مِثْلَهُ(۲۵)؛ مثل منی با مثل اویی بیعت نمی‌کند.»
۱۵ – همچون انبیا وسیله تعلیم و تزکیه مردم و بیرون آوردن ایشان از زندان جهالت و ضلالت می‌باشد :
قرآن کریم در مورد پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می‌فرماید: «هُوَ الَّذی بَعَثَ فی الأُْمِّیّینَ رَسوُلاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَهَ وَ اِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ»(۲۶)؛ «او (خدا) کسی است که در میان انسان‌های درس ناخوانده رسولی را مبعوث کرد که آیاتش را برآن‌ها بخواند و آن‌ها را تزکیه دهد و کتاب و حکمت بیاموزد، گرچه از قبل در گمراهی آشکار بودند.» و در زیارت اربعین نیز امام حسین علیه السلام این گونه معرفی شده است: «وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبادَکَ مِنَ الْجِهالَهِ وَ حَیْرَهِ الضَّلالَهِ(۲۷)؛ خون قلبش را در راه تو داد تا بندگان تو را از جهالت و حیرت گمراهی نجات دهد.»
فضائل امام حسین علیه السلام در کلام معصومین علیهم السلام :
از باب اینکه در تعریف گفته می‌شود «مُعرِّف» باید اجلی از «معرَّف» باشد، هیچ کس به غیر از خدا و معصومین علیهم السلام نمی‌تواند شخص امام را معرفی کند و ویژگی‌های او را بیان نماید.
از این رو به عنوان نمونه، چند گفتار از معصومین علیهم السلام نقل می‌شود.
۱۶ – پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود:
«حُسَیْنٌ مِنّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ(۲۸)؛ حسین از من است و من از حسینم.»، «أَلْحَسَنُ وَالْحُسَیْنُ سَیِّدا شَبابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ(۲۹)؛ حسن و حسین دو آقای جوانان بهشتند.»، «اِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَیْنِ حَرارَهً فی قُلوُبِ الْمُؤْمِنینَ لاتَبْرَدُ أَبْداً(۳۰)؛ براستی که برای قتل حسین حرارتی در دل‌های مؤمنان است که هرگز خاموش نمی‌شود.» و «أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَیْناً(۳۱)؛ خداوند هرکه را که حسین را دوست بدارد، دوست می‌دارد.»
۱۷ – امام علی علیه السلام به فرزند خود نظر کردند و فرمودند:
«یا عَبْرَهَ کُلِّ مُؤْمِنٍ، فَقالَ: أَنَا یا أَبَتاهُ؟ قالَ: نَعَمْ یا بُنَی(۳۲)؛ای اشک هر مؤمن. [امام حسین علیه السلام] گفت: من‌ای پدر؟ فرمود: بله فرزندم.»
۱۸ – فاطمه زهراعلیها السلام درباره آن حضرت چنین می‌فرمایند:
«فَلَمَّا صارَتِ السِّتَّهُ کُنْتُ لا أَحْتاجُ فِی اللَّیْلَهِ الظَّلْماءِ اِلی مِصْباحٍ وَ جَعَلْتُ أَسْمَعُ اِذاخَلَوْتُ فی مُصَلَّای التَّسْبیحَ وَ التَّقْدیسَ فی باطِنی (۳۳)؛ آنگاه که حسین علیه السلام (هنگام بارداری) به شش ماهگی رسید، در شب تاریک به چراغ نیاز نداشتم و هنگام عبادت خدا و خلوت با حق، صدای تسبیح و تقدیس [وی را] در باطن خود می‌شنیدم».
۱۹ – امام سجادعلیه السلام: در شهر شام، هنگام معرفی خود چنین فرمود :
«أَنَا ابْنُ مَنْ بَکَتْ عَلَیْهِ مَلائِکَهُ السَّماءِ، أَنَا ابْنُ مَنْ ناحَتْ عَلَیْهِ الْجِنُّ فی الأَْرْضِ وَ الطَّیْرُ فِی الْهَواءِ(۳۴)؛ من فرزند کسی هستم که ملائکه آسمان بر او گریست، من فرزند کسی هستم که جن در زمین و پرندگان در هوا بر او نوحه خواندند.»
۲۰ – امام باقرعلیه السلام فرمود:
«ما بَکَتِ السَّماءُ عَلی أَحَدٍ بَعْدَ یَحْیی بْنِ زَکَرِیَّا اِلاَّ عَلَی الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِی علیهما السلام فَاِنَّهابَکَتْ عَلَیْهِ أَرْبَعینَ یَوْماً(۳۵)؛ [ملائکه] آسمان بعد از یحیی بن زکریا بر هیچکس گریه نکرد مگر بر حسین بن علی علیهما السلام که چهل روز بر او گریه کرد.»
۲۱ – امام صادق علیه السلام فرمود:
«حَنِّکوُا أَوْلادَکُمْ بَتُرْبَهِ الْحُسَیْنِ علیه السلام فَاِنَّهُ أَمَلُ کُلِّ دَاءٍ(۳۶)؛ کام فرزندان خود را با تربت حسین علیه السلام بردارید که شفای هر مرض است.»
۲۲ – امام جوادعلیه السلام فرمود:
«مَنْ زارَ الْحُسَیْنَ علیه السلام لَیْلَهَ ثَلاثٍ وَ عِشْرینَ مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ وَ هِی اللَّیْلَهُ الَّتی یُرْجی أَنْ تَکوُنَ لَیْلَهَ الْقَدْرِ وَ فیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ، صافَحَهُ أَرْبَعَهٌ وَ عِشْرُونَ أَلْفَ مَلَکٍ وَ نَبِی کُلُّهُمْ یَسْتَأْذِنُ اللَّهَ فی زیارهِ الحُسَینِ علیه السلام فی تِلْکَ اللَّیْلَهِ(۳۷)؛ هرکس در شب بیست و سوم ماه رمضان -که امید است همان شب قدری باشد که هر امر حکیمی تنظیم می‌شود – امام حسین علیه السلام را زیارت کند، بیست و چهار هزار فرشته و پیامبر که همگی از خداوند برای زیارت حسین علیه السلام در چنین شبی اذن می‌طلبند، با او مصافحه می‌کنند.»
۲۳ – امام عسکری علیه السلام فرمود:
«اَللَّهُمَّ اِنّی أَسْئَلُکَ بِحَقِّ الْمَوْلوُدِ فی هذَا الْیَوْمِ، الْمَوْعوُدِ بِشَهادَتِهِ قَبْلَ اِسْتِهْلالِهِ وَ وِلادَتِهِ، بَکَتْهُ السَّماءُ وَ مَنْ فیها وَ الأَْرْضُ وَ مَنْ عَلَیْها وَ لَمَّا یَطَأُ لابَتَیْها، قَتیلِ الْعَبْرَهِ وَ سَیِّدِ الأَْسْرَهِ، الْمَمْدوُدِ بِالنُّصْرَهِ یَوْمَ الْکَرَّهِ، الْمُعَوَّضِ مِنْ قَتْلِهِ أنَّ الأَْئِمَّهَ مِنْ نَسْلِهِ، وَ الشِّفاءَ فی تُرْبَتِهِ…(۳۸)؛ بار الها! از تو می‌خواهم به حق نوزادی که در چنین روزی (سوم شعبان) متولد شده، او که پیش از ولادت وعده شهادتش داده شده، او که آسمان و زمین و اهل آن‌ها در مصیبت وی گریستند، در حالی که هنوز بر زمین گام ننهاده بود. او که کشته اشک است و بزرگ خاندان، کسی که در رجعت پیروز گردد، و او که به عنوان پاداش [جانبازی و] شهادتش ادامه امامت در نسلش و شفا در تربتش قرار داده شد.»
۲۴ – امام زمان علیه السلام در زیارت ناحیه مقدسه، این گونه امام حسین علیه السلام را معرفی می‌کند :
«کُنْتَ لِلرَّسوُلِ صلی الله علیه وآله وَلَداً وَ لِلْقُرآنِ مُنْقداً، و لِلأُْمَّهِ عَضُداً وَ فِی الطَّاعَهِ مُجْتَهِداً، حافِظاً لِلْعَهْدِ وَ الْمیثاقِ، ناکِباً عَلی سُبُلِ الفُسَّاقِ وَ باذِلاً لِلْمَجْهوُدِ، طَویلَ الرُّکوُعِ وَ السُّجُودِ، زاهداً فی الدُّنیا زُهْدَ الرَّاحِلِ عَنْها، ناظِراً اِلَیْها بِعَیْنِ الْمُسْتَوْحِشینَ مِنْها(۳۹)؛ تو فرزند پیامبرصلی الله علیه وآله و مبیّن قرآن و یار و پشتیبان امّت و تلاش گر در راه اطاعت الهی، حافظ عهد و پیمان، از بین برنده راه‌های باطل و نفاق، طول دهنده رکوع و سجده، زاهد در دنیا مثل زهد کسی که از دنیا کوچ کننده است، نگاه کننده به آن با چشم کسانی که از آن وحشت دارند، هستی.»
دیگر فضائل آن حضرت :
۲۵ – عزّت امام حسین علیه السلام :
این ویژگی بارز حضرت در کلمات، خطبه ها، رجزها و شعارهای روز عاشورا، بیش از ویژگی‌های دیگر آن حضرت ظاهر می‌شود. آن حضرت فرمود: «لَیْسَ شَأْنی شَأْنَ مَنْ یَخافُ الْمَوْتَ، ما أَهْوَنَ الْمَوْتُ عَلی سَبیلِ نَیْلِ الْعِزِّ وَ اِحْیاءِ الْحَقِّ، لَیْسَ الْمَوْتُ فی سَبیلِ الْعِزِّ، اِلاَّ حَیاهً خالِدَهً وَ لَیْسَتِ الْحَیاهُ مَعَ الذُّلِّ، اِلَّاالْمَوْتَ الَّذی لا حَیاهَ مَعَهُ(۴۰)؛ شأن من شأن کسی که از مرگ می‌ترسد نیست. چقدر مرگ در راه رسیدن به عزت و احیاء حق کوچک است! مرگ در راه عزت جز زندگی جاودانه نیست و زندگی با ذلت جز مرگی که هیچ زندگی با آن نیست، نمی‌باشد.»، «أَلا وَ اِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ رَکَزَنی بَیْنَ اثْنَتَیْنِ بَیْنَ السِّلَّهِ وَ الذِّلَّهِ وَ هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّهَ(۴۱)؛ زنازاده پسر زنازاده مرا بین دو امر مخیر کرده است: بین کشته شدن و ذلت. و ذلت از ما دور است.» و نیز آن حضرت فرمود:
اَلْقَتْلُ (أَلْمَوْتُ) أَوْلی مِنْ رُکوُبِ الْعارِ وَالْعارُ أَوْلی مِنْ دُخوُلِ النّارِ(۴۲)”
۲۶ – مقام شکر و رضای حضرت علیه السلام :
در سخت‌ترین لحظات روز عاشورا و هنگام افتادن از اسب با آن همه جراحات، این جملات از امام علیه السلام نقل شده است: «صَبْراً عَلی قَضائِکَ یا رَبِّ لااِلهَ سِوکَ، یا غِیاثَ الْمُسْتَغیثینَ(۴۳)؛ پروردگارا! بر قضای تو صبر می‌کنم. معبودی جز تو نیست،ای فریادرس فریاد خواهان.»
۲۷ – تمسک انبیا به نام مقدس امام حسین علیه السلام :
در تفسیر آیه «فَتَلَقّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ» این گونه روایت شده است: «اِنَّهُ رَأی ساقَ الْعَرْشِ وَ أَسْماءَ النَّبِی وَ الأَْئِمَّهِعلیهم السلام فَلَقَّنَهُ جَبْرَئیلُ قُلْ یا حَمیدُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ یا عالِی بِحَقِّ عَلِی یا فاطِرُ بِحَقِّ فاطِمَهَ یا مُحْسِنُ بِحَقِّ الْحَسَنِ وَالْحُسَیْنِ وَ مِنْکَ الاِْحْسانُ فَلَمَّا ذَکَرَ الْحُسَیْنَ سالَتْ دُموُعُهُ وَانْخَشَعَ قَلْبُهُ وَ قالَ یاأخی جَبْرَئیل فی ذِکْرِ الْخامِس یَنکَسِرُ قَلْبی وَ یَسیلُ عَبْرَتی. قالَ جَبْرَئیلُ: وَلَدُکَ هذا یُصابُ بِمُصیبَهٍ تَصْغُرُ عِنْدَهَا الْمَصائِبُ. فَقالَ یا أَخی وَ ما هِی؟ قالَ یُقْتَلُ عَطْشاناً غَریباً وَحیداً فریداً لَیْسَ لَهُ ناصِرٌ وَ لامُعینٌ وَ لَوْ تَراهُ یا آدَمُ وَ هُوَ یَقوُلُ واعَطَشاهُ واقِلَّهَ ناصِراهُ حَتَّی یَحوُلَ الْعَطَشُ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ السَّماءِ کَالدُّخانِ فَلَمْ یُجِبْهُ أَحَدٌ اِلاَّ بِالسُّیوُفِ(۴۴)؛
حضرت آدم ساق عرش و اسم‌های پیامبر و ائمه علیهم السلام را دید، پس جبرئیل به او تلقین کرد که بگو: «ای ستایش شده به حق محمّد،ای بلندمرتبه به حق علی،ای آفریننده به حق فاطمه،ای احسان کننده بحق حسن و حسین و احسان از توست.» همینکه حسین علیه السلام را یاد کرد اشک هایش جاری شد و قلبش خاشع گردید و گفت:ای برادرم جبرئیل! در یاد کردن از پنجمین نفر، قلبم می‌شکندو اشکم جاری می‌شود. جبرئیل گفت: این فرزندت به مصیبتی برخورد می‌کند که همه مصیبت‌ها در مقابل آن کوچک است. گفت:ای برادر! آن چه مصیبتی است؟ گفت: تشنه، غریبانه و تنها کشته می‌شود در حالی که یار و یاوری ندارد.ای آدم! اگر او را می‌دیدی، مشاهده می‌کردی که می‌گوید: «واعَطَشاهُ، واقِلَّهَ ناصِراهُ» تا عطش مثل دود بین او و آسمان حائل شود، پس کسی او را جواب ندهد جز با شمشیرها.»
۲۸ – استجابت دعا در زیر قبّه حرم امام علیه السلام :
محمد بن مسلم از امام باقرعلیه السلام و امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که فرمودند:”اِنَّ اللَّهَ تَعالی عَوَضَّ الْحُسَیْنَ علیه السلام مِنْ قَتْلِهِ أَنْ جَعَلَ الاِْمامَهَ فی نَسْلِهِ (ذُرِّیَّتِهِ)، وَ الشِّفاءَ فی تُرْبَتِهِ، وَ اِجابَهَ الدُّعاءِ عِنْدَ قَبْرِهِ(۴۵)؛ خداوند متعال در عوض شهادت امام حسین علیه السلام، امامت را در نسل او و شفا را در تربت او و اجابت دعا را در نزد قبر او قرار داد.»
پی نوشت ها :
۱) کهف/ ۹.
۲) بحار الأنوار، ج ۴۳، ص ۲۵۲ و عوالم، ج ۱۷، ص ۲۷.
۳) موسوعه کلمات الامام الحسین علیه السلام، ص ۲۵۲.
۴) ثاراللَّه، ص ۴۶، به نقل از فوائد السّمطین، ج ۱، ص ۳۷.
۵) بحارالأنوار، ج ۴۵، ص ۴۷.
۶) حیاه الحسین، ج ۱، ص ۹۵.
۷) ر. ک: الحسین فی القرآن، سید محمد واحدی.
۸) آل عمران/ ۶۱.
۹) احزاب / ۲۳.
۱۰) شوری/ ۲۳.
۱۱) انسان/ ۷ و ۸.
۱۲) تأویل الآیات، ج ۲، ص ۷۹۶.
۱۳) اصول کافی، ج ۲، ص ۴۷۲، ح ۳.
۱۴) انبیاء/ ۷۳.
۱۵) بحار الأنوار، ج ۳۶، ص ۲۰۵.
۱۶) احزاب / ۳۹.
۱۷) مقتل العوالم، ص ۵۴.
۱۸) بحار الأنوار، ج ۴۴، ص ۳۲۵.
۱۹) آل عمران/ ۱۴۶.
۲۰) ابراهیم/ ۱۲.
۲۱) انبیاء/ ۸۵.
۲۲) آل عمران/ ۲۱.
۲۳) حیاه الحسین، ج ۲، ص ۲۶۴.
۲۴) نحل/ ۳۶.
۲۵) موسوعه کلمات الامام الحسین علیه السلام.
۲۶) جمعه/ ۲.
۲۷) مفاتیح الجنان، زیارت اربعین.
۲۸) بحارالأنوار، ج ۴۳، ص ۲۷۱.
۲۹) همان، ص ۲۶۵.
۳۰) مستدرک الوسائل، ج ۱۰، ص ۳۱۸.
۳۱) همان، ص ۲۷۱.
۳۲) بحارالأنوار، ج ۴۴، ص ۲۸۰.
۳۳) همان، ج ۴۳، ص ۲۷۳.
۳۴) همان، ج ۴۵، ص ۲۸۴.
۳۵) همان، ص ۲۱۱.
۳۶) همان.
۳۷) وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۷۰.
۳۸) بحارالأنوار، ج ۹۸، ص ۳۴۷ و مفاتیح الجنان، اعمال روز سوم شعبان.
۳۹) زیارت ناحیه.
۴۰) موسوعه کلمات الامام الحسین علیه السلام، ص ۳۶۰.
۴۱) همان، ص ۴۲۳.
۴۲) بحارالأنوار، ج ۴۵، ص ۵۰.
۴۳) موسوعه کلمات الامام الحسین علیه السلام، ص ۵۱۰.
۴۴) بحار الأنوار، ج ۴۴، ص ۲۴۵.
۴۵) همان، ج ۴۶، ص ۲۲۱.
منبع : محمدمهدی ماندگار؛مبلغان ، اردیبهشت ۱۳۸۱، شماره ۲۸