سده بیستم، سده مبارزه با استعمار و استبداد در خاورمیانه بود؛ به موازات تلاش کارگزاران استبداد و استعمار، عده¬ای از انسان‌های بیدار، گام‌های مؤثری در راه آزادی و استقلال برداشتند و اما همه این مبارزین در یک سطح توفیق نداشتند، عده‌ای در اثر بهره‌مندی از مبانی جامع و شناخت دشمن، ابزار و تکنیک او، علاوه بر اینکه در مبارزه در هر دو عرصه توفیق یافتند، بلکه اقدام به تشکیل حکومت جای¬گزین دینی، با پشتوانه مردمی نمودند؛ مثل انقلاب اسلامی ایران. گروهی دیگر در حذف استبداد حاکم و اخراج عناصر استعمار، در قدم‌های اولیه موفق شدند، لکن به نوعی دیگر خود مبتلا به استبداد و حتی نمایندگی استعمار شدند؛ مثل انقلاب مردم الجزایر و لیبی. دسته‌ای دیگر حتی در دست‌یابی اهداف اولیه توفیق نیافتند؛ هر چند در روزهای اولیه متحمل هزینه‌‌های سنگین شده بودند که از جمله می¬توان به گروه مبارزین الفتح در فلسطین اشاره کرد. امروزه رهبران حاکم بر آن با 180 درجه انحراف از مواضع و اهداف اولیه گام بر می‌دارند.
واژه های کلیدی: جنبش فتح، جنبش آزادی بخش ملی فلسطین، حرکة التحریر الوطنی الفلسطینی، جبهه ردّ.